یکی از فعالیت ‌هایی که طی چند سال اخیر به آن توجه ویژه ای شده است، لجستیک مواد غذایی می باشد. که به لطف آن، ما می توانیم تولیداتی را که در هر نقطه از جهان تولید شده اند، به مصرف برسانیم؛ گرچه ممکن است خود از این امر بی خبر باشیم.

لجستیک غذا شامل همه نوع مواد غذایی، از گوشت گرفته تا میوه و سبزیجات، مواد اولیه و غذاهای از پیش پخته شده، صرف نظر از قالب یا شکل عرضه آن ها می باشد. این مسئله ایمنی زنجیره تأمین را به امری حیاتی مبدل می کند و ما را مجبور می سازد تا موارد متعددی از قبیل فاصله بین مبدأ و مقصد، کنترل دما، آلودگی حین عبور، آموزش راننده و مسئله مقررات را در نظر بگیریم.

مراحل زنجیره تأمین

زنجیره تأمین برای غذاهای از پیش پخته شامل سه مرحله است:

1. آماده سازی؛ که به برنامه ریزی تولید و بارگیری محصولات در کانتینرهای ایزوترمال(هم دما یا دارای دمای ثابت) اشاره دارد.
2. حمل و نقل؛ که به قرار دادن دقیق مواد غذایی در واحدهای حمل و نقل برای اجتناب از هرگونه آلودگی یا فقدان هوابندی مناسب اشاره دارد.
3. نقطه مصرف(محل مشتری)؛ که به بررسی قرار داشتن کانتینرها در شرایط کارکردی عالی و قرار دادن غذاهای سرد در اتاق های سرد یا یخچال ها و غذاهای گرم روی میزهای گرم کن تا زمان تحویل به مشتریان نهایی، اشاره دارد.

علاوه بر این، در طی این مراحل، ما فرآیند هایی از قبیل بسته بندی، انبارداری، اداره کردن محصولات (برخی یخ زده یا منجمد)، برچسب گذاری، بسته بندی مجدد، برداشت و بسیاری از فرآیندهای دیگر را اجرا می کنیم.

عواملی که بر لجستیک مواد غذایی اثر گذارند

در سال های گذشته، لجستیک صنایع غذایی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گرفته است:

• تغییرات در رفتار مصرف کننده:
  • ترجیح محصولات سالمی که کم سدیم، کم کالری، طبیعی، ارگانیک، عاری از افزودنی ها و غیر ترا ریخته می باشند. تقاضا برای محصولات مرتبط با رژیم های غذایی خاص از قبیل رژیم های بدون لاکتوز، بدون گلوتن، رژیم سبزیجات و غیره و تقاضا برای محصولات محلی و تازه.
  • نیاز به دانستن این که محصولات در کجا فرآوری شده یا رشد یافته اند.
  • ترجیحات شخصی.
  • نیاز به تهیه غذا در زمان و مکانی که مشتریان می خواهند.
• افزایش نوسانات عرضه که توسط مسائل اقلیمی و ژئوپلیتیک تشدید می شود.
• نوسان در شرایط تجارت بین الملل.
• قوانین و استانداردهای سخت تر، به ویژه در موارد مرتبط با ایمنی مواد غذایی.
• تغییرات جمعیتی و بافت اجتماعی.
• پیشرفت های سریع تکنولوژیک برای رسیدگی به معضلات زنجیره تأمین در همان مراحل اولیه.
• قوانین و الزامات مرتبط با پایداری.

ترند ‌های صنایع غذایی

حتی پیش از ظهور کووید19، زنجیره تأمین در صنایع غذایی در حال تغییر بود؛ با این وجود، این بیماری همه گیر، برخی از این ترند ها را سرعت بخشیده است:

مراکز توزیع:

• یکپارچه سازی نقاط توزیع
• بهبود تجربه مشتری در فروشگاه های نمایندگی ها
• بر پا کردن فروشگاه هایی مختص تحویل ها (که به فروشگاه های تاریک معروف هستند)
• تسهیلات نزدیک به مشتری

کانال های توزیع:

• تأثیر بر تحویل، بسته به مکان، زمان و سرعت
• ترجیح مصرف کنندگان بسته به شرایط (خرید اضطراری یا تجدید موجودی)
• ترکیب حمل و نقل و توزیع مرکزی

بسته بندی و قالب:

• گسترش دادن مواد غذایی "ارسالی" به کانال های دیگر
• تجربه خرید ناشی از طراحی بسته

فن آوری:

• قابلیت مشاهده موجودی در سراسر شبکه
• برج های کنترل
• مدل سازی شبکه و تکنیک های تجزیه و تحلیل سناریو

ویروس کرونا و صنایع غذایی

اقداماتی که جهت مهار این بیماری همه گیر صورت گرفته، بر چگونگی حرکت مواد غذایی از تولیدکنندگان به مصرف کنندگان نیز تأثیر گذاشته است. در زیر چند نمونه از وقفه های ناشی از بحران COVID-19 آورده شده است:

• برداشت: تبدیل به ضایعات شدن محصولات زراعی به علت کمبود کارکنان و بسته شدن مرزها.
• لجستیک: ارسال دشوار و گران محصولات تازه در سطح بین المللی.
• فرآوری: تعطیلی کارخانه های فرآوری مواد غذایی.
• عرضه: کمبود پرسنل و تحویل های ناکارآمد.

حتی با وجود اینکه هنوز نمی توانیم در مورد راه حل هایی برای حل این مسئله و سایر مسائل لجستیک برآمده از این بیماری همه گیر، صحبت کنیم؛ تعدادی استراتژی وجود دارد که شرکت های صنایع غذایی می توانند برای بهبود لجستیک خود، آن ها را به کار گیرند. به عنوان مثال:

• سرمایه گذاری در ظرفیت های چند کاناله، به ویژه راه حل های دیجیتال
• همکاری با یک پایگاه گسترده تر از تامین کنندگان و نگه داشتن موجودی های بیشتر از محصولات پر بازده
• خلاص شدن از شر محصولات کم بازده
• تولید محصولات جدیدی که سبک زندگی سالم را با حداقل تاثیر زیست محیطی ترکیب می کنند.
• روابط چشمگیر با شرکای زنجیره تأمین ، از جمله شرکت های لجستیک
• اجرای راه حل های نظارتی و مکان یابی برای پیش بینی و رفع نقاط تراکم در گردش ها
• طراحی مجدد انبارها و کارخانه های فرآوری برای اجرای فاصله گذاری اجتماعی
• کوتاه کردن شیفت های فروشگاه، چرخش کارکنان و دو برابر کردن خدمات تحویل

درست مانند سایر صنایع، لجستیک مواد غذایی نیز دیگر به عنوان مجموعه ای از فعالیت های عملیاتی دیده نمی شود؛ بلکه به عنوان یک استراتژی کلیدی برای تمایز خود از رقبا مشاهده می شود. مشتریان دیگر رضایت خود را فقط و به تنهایی از محصولات کسب نمی کنند، بلکه رضایت خود را با تجربه ای که از پیرامون این محصولات می گیرند، کسب می کنند. این امر فرصت هایی را برای شرکت ها به وجود می آورد که بتوانند خود را از دیگران متمایز کنند.

شرکت سردخانه اهمیت مواد غذایی را درک کرده؛ از این رو، خود را مجهز به ناوگان و انبارهایی با شرایط ویژه حمل و نقل کرده است. همچنین، به علت همه گیر شدن بیماری کووید19، شرکت سردخانه، فرایندهای ایمنی خود را تقویت نموده تا اطمینان حاصل کند که مشتریان کالاها را در بهترین شرایط دریافت می کنند.

منبع: Solistica

مترجم: رامین حیاتی