مراحل ساخت سردخانه مدرن
ساخت سردخانه یکی از فرآیندهای پیچیده، سرمایهبر و تخصصی در صنایع لجستیکی و غذایی بهشمار میرود. از انتخاب مکان مناسب تا طراحی نقشه اجرایی، از انتخاب مصالح عایق تا تجهیز سیستمهای برودتی، هر مرحله نیازمند تصمیمگیری دقیق و مشورت با متخصصین مجرب است. در این مقاله، بهصورت علمی و گامبهگام به بررسی چگونگی ساخت سردخانه میپردازیم و تمامی مراحل ساخت سردخانه را با در نظر گرفتن استانداردهای فنی، اقتصادی و اجرایی تشریح خواهیم کرد.
شرکت سردخانه دات کام بهعنوان یکی از پیشروترین مجموعههای ارائهدهنده خدمات طراحی و ساخت سردخانههای صنعتی و تجاری، آماده ارائه مشاوره تخصصی و اجرای پروژههای سردخانهای در مقیاسهای مختلف میباشد.
اهمیت راهبردی مراحل ساخت سردخانه
درک صحیح از مراحل ساخت سردخانه و دقت در اجرای صحیح هر مرحله، نقشی کلیدی در موفقیت پروژه و بهرهبرداری بلندمدت از سردخانه ایفا میکند. بسیاری از پروژههای سردخانهای که با شکست یا زیان اقتصادی مواجه میشوند، به دلیل بیتوجهی به جزئیات اجرایی و نادیده گرفتن اصول علمی در چگونگی ساخت سردخانه به وقوع میپیوندند. در واقع، نداشتن نقشه دقیق، بیتوجهی به ظرفیت واقعی سالنها، انتخاب نادرست کمپرسورها یا اجرای ناصحیح عایقکاری، از جمله خطاهایی هستند که در صورت ناآگاهی از مراحل ساخت سردخانه به راحتی رخ میدهند.
یکی از نکات اساسی در چگونگی ساخت سردخانه، انتخاب فناوری متناسب با اقلیم، نوع محصول و میزان چرخش کالا در سردخانه است. سردخانهای که برای نگهداری گوشت طراحی شده است، از نظر تجهیزات برودتی، نوع عایق و حتی ساختار سوله، تفاوت زیادی با سردخانههای نگهداری میوه دارد. لذا درک دقیق از مراحل ساخت سردخانه و هماهنگی مستمر با مشاور متخصص، هزینههای پروژه را بهینه کرده و از اتلاف سرمایه جلوگیری میکند.
در هر پروژه، از مرحله انتخاب زمین و طراحی تا نصب تابلو برق، استفاده از برندهای معتبر و رعایت الزامات ایمنی، بخشی از اصول حیاتی در چگونگی ساخت سردخانه بهشمار میآیند. برای مثال، عدم استفاده از دربهای مجهز به المنت گرمکن در سردخانههای زیرصفر، موجب یخزدگی درب و اختلال در عملکرد خواهد شد. این موارد در صورتی پیش میآید که مجری پروژه بهدرستی با مراحل ساخت سردخانه آشنا نباشد و چگونگی صحیح پیادهسازی آن را نداند.
در نهایت، سردخانه دات کام بهعنوان یکی از شرکتهای پیشرو در حوزه ساخت و اجرای سردخانههای صنعتی، با اتکا به تیم تخصصی خود، آماده است تا با ارائه خدمات مشاورهای جامع، طراحی مهندسی دقیق و اجرای فنی اصولی، در تمامی مراحل ساخت سردخانه و آموزش کامل چگونگی ساخت سردخانه در کنار شما باشد. بهرهگیری از دانش بهروز، استفاده از تجهیزات با کیفیت و رعایت استانداردهای جهانی، تعهد ما برای ساخت سردخانهای ایمن، اقتصادی و پایدار است.
با گسترش زنجیره تأمین کالاهای فسادپذیر، اهمیت سردخانهها در نگهداری و انتقال بهینه کالاها بیشازپیش برجسته شده است. نگهداری بهینه محصولات کشاورزی، دارویی، لبنی، گوشت و فرآوردههای منجمد بدون زیرساخت سردخانهای مدرن، امکانپذیر نیست. به همین دلیل، آگاهی از چگونگی ساخت سردخانه و رعایت مراحل ساخت سردخانه نقش حیاتی در موفقیت سرمایهگذاری ایفا میکند. و می بایست بر اساس آن اقدام به درخواست پیش فاکتور از سازنده ها نموده که به تفصیل به آن اشاره می شود.
مطالعات اولیه و امکانسنجی فنی-اقتصادی
پیش از هر اقدامی، لازم است امکانسنجی فنی، اقتصادی و زیستمحیطی انجام شود. این مطالعه شامل بررسی ظرفیت بازار، نوع کالا، میزان گردش محصول، مدت زمان نگهداری و میزان مصرف انرژی میشود. این مرحله پایهگذار طرحی اصولی برای ساخت سردخانه خواهد بود.
انتخاب مکان مناسب اولین گام از مراحل ساخت سردخانه
یکی از مهمترین مراحل ساخت سردخانه، انتخاب صحیح محل اجرای پروژه است. در این انتخاب باید به موارد زیر توجه کرد:
-
دسترسی به زیرساختهای حملونقل (جاده، راهآهن، فرودگاه)
-
دور بودن از مناطق پر خطر زلزله یا سیل
-
نزدیکی به مراکز تولید یا مصرف کالا
-
زیرساخت برق، آب، و امکان تخلیه فاضلاب صنعتی
یک جانمایی اشتباه ممکن است موجب اختلال در کل عملکرد سردخانه شود و سرمایهگذاری را به خطر اندازد.
طراحی نقشه اجرایی و جانمایی فضاها
در این مرحله از مراحل ساخت سردخانه، مشاور متخصص با توجه به نوع کاربری، ظرفیت و زنجیره تأمین، نقشه اولیه را تهیه کرده و فضاهای مختلف مانند سالن نگهداری، سالن بارگیری، اتاق کنترل، کمپرسورخانه، و فضاهای جانبی را جانمایی میکند. نرمافزارهای مدرن مدلسازی و شبیهسازی نیز در طراحی بهینه کمک میکنند.
تعیین نوع سردخانه و ظرفیت بهینه
با توجه به چگونگی ساخت سردخانه، آنها به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
-
سردخانه بالای صفر
-
سردخانه زیر صفر
-
سردخانه دو مداره
با توجه به نوع کالا، مدت نگهداری و الزامات بهداشتی، باید نوع و ظرفیت دقیق سردخانه مشخص شود. این تصمیم در طراحی ضخامت پانلها، سیستمهای سرمایشی و مصرف انرژی اثر مستقیم دارد.
انتخاب مصالح بدنه و سقف سردخانه
امروزه بدنه و سقف سردخانهها عمدتاً از ساندویچ پانل با هسته پلییورتان ساخته میشود. استفاده از پانلهایی با دانسیته بین ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم بر متر مکعب و ضخامت مناسب از هدررفت انرژی جلوگیری میکند. استفاده از پلیاستایرن (یونولیت) بهدلیل ضریب انتقال حرارت بالا و نصب دشوار، توصیه نمیشود.
در حال حاضر کلیه سردخانه ها جهت دیوارها و سقف از ساندویچ پانل باعایق پلی اورتان استفاده می نمایند که به دوصورت دست ساز و مکانیزه در بازار موجود می باشد کلیه این محصولات تولید داخل بوده و محصولات خارجی نیز که غالبا متعلق به کشور ترکیه میباشد نیز موجود میباشد در واقع بواسطه ضریب انتقال بسیار پایین پلی اورتان احداث سردخانه با پلی استایرن ( یونولیت ) غیر منطقی میباشد ( اتلاف انرزی در این گزینه بسیار زیاد بوده و نحوه نصب و اجرای ان پر هزینه می باشد ). در نتیجه برای دیوارها و سقف حتما در استعلام قیمت از ساندویچ پانل با دانسیته 30 – 40 استفاده شود.
عایقکاری کف سردخانه
در کف سردخانهها میتوان از دو نوع عایق استفاده کرد:
-
پلییورتان کف: عمر بالا، بدون پوشش گالوانیزه، قیمت بیشتر
-
XPS: نفوذپذیری پایین، استحکام بالا، صرفهجویی در هزینه
انتخاب نوع عایق باید متناسب با میزان بار استاتیک و شرایط محیطی باشد. اجرای نادرست این بخش میتواند تمام عملکرد سردخانه را مختل کند.
پانل های پلی اورتان کف بدون پوشش ورق گالوانیزه بوده و حدود 50 درصد گرانتر از xps می باشد و عمر برابر با حدو 20 سال دارند.
ورق xps باعدم نفوذ پذیری تقریبا صد در صدی آب و استحکام بسیار بالا بسیار مناسب برای کف سردخانه ها صنعتی بوده و تفاوت اندک ضریب انتقال حرارتی با پلی اورتان را توجیح می نماید.
سردخانه های صنعتی و بزرگ بواسطه حجم استاتیک زیادی که باید تحمل کنند، می بایستی با دقت و تحت نظارت متخصص این کار و تایید مشاور شما انجام گیرد. عایق کاری ، بتن و رویه بتن شرایط و ظوابط تخصصی بسیاری دارد هر گونه بی توجهی و عدم دقت کل پروژه لجستیک شما را با خطر جدی مواجه می کند.
کف سردخانه باید مقاوم و کاملاً هموار باشد تا از حرکت آسان چرخها و تجهیزات بارگیری جلوگیری شود. از این رو، استفاده از بتن با استحکام بالا و عایقبندی مناسب کف ضروری است. همچنین در این مرحله باید به شیب مناسب کف برای هدایت آبهای سطحی توجه شود. این نکات بر روی عمر مفید سردخانه و کاهش هزینههای نگهداری اثرگذار هستند.
ضخامت مناسب ساندویچ پانل
جهت نگهدای محصولات زیر صفری تا 20- سانتیگراد 10 سانتی متر، بستنی 22- درجه سانتیگراد و تونل انجماد 15 سانتی متر و همچنین برای نگهداری میوه و محصولات بالای صفر 5+، 10 سانتی متر
سیستم آمونیاکی و فریونی چه فرقی با هم دارند ؟
انتخاب سیستم سرمایشی بر چگونگی ساخت سردخانه، تاثیر مستقیم داشته و با توجه به آن دو رویکرد اصلی وجود دارد:
-
سیستم فریونی (Freon): مناسب برای سردخانههای کوچک تا متوسط (۶ تا ۵۰۰۰ تن)
-
سیستم آمونیاکی (NH₃): انتخابی بهینه برای سردخانههای بزرگتر از ۵۰۰۰ تن
انتخاب کمپرسور، کندانسور و اواپراتور باید با توجه به شرایط پروژه و مشورت با متخصص انجام شود. برند، راندمان، سطح صدا، و خدمات پس از فروش از جمله معیارهای مهم در انتخاب این تجهیزات هستند. تیم سردخانه دات کام با دسترسی به برندهای معتبر داخلی و خارجی، بهترین گزینهها را برای پروژه شما فراهم میسازد.
در سیستم های برودتی گاز مبرد وظیفه خروج گرما از سالن سردخانه شما را عهده دار خواهد بود حال این مبرد امونیاک باشد خواه فریون انتخاب براساس ظرفیت هاونیاز های سردخانه ای میباشد براساس شکل سردخانه و دماهای مورد نیاز .
طراحی و انتخاب سیستم سرمایشی سردخانه
بار برودتی به معنای مقدار انرژی مورد نیاز برای حفظ دمای مطلوب سالنها است. این پارامتر بر اساس موارد زیر محاسبه میشود:
-
نوع و حجم محصول
-
دمای ورودی و خروجی کالا
-
تعداد دفعات باز و بسته شدن دربها
-
شرایط اقلیمی منطقه
محاسبه دقیق بار برودتی پایه انتخاب صحیح سیستم سرمایشی و عامل اصلی چگونگی ساخت سردخانه است.
در درخواست های خود می بایستی ابتدا بامشاور باتجربه درخصوص معماری ساخت سردخانه و ساختار های پیشنهادی مشورت نموده و متناسب با نیاز خود بصورت بلند مدت سالن های سردخانه سوله سردخانه را طراحی نمایید و بعد از ان متاسب با بار برودتی مورد نیاز به انتخاب سیستم سرمایشی بپردازید . پس با دانستن اینکه چه سیستمی نیاز دارید حوزه انتخابی خودرا شناخته و براساس ان استعلام قیمت را از مراجع ان می نمایید.
در درخواست های خود حتما از فروشنده باربرودتی و روش محاسبه آن را بخواهید باربرودتی با عناوین مختلف قابل ارایه میباشد که تمامی این موارد قابل تبدیل می باشند.
فروشنده به شما میتواند براساس : کیلو کالری –btu–اسب بخار–ton/refgretion- بار برودتی را اعلام نماید.
اولین قدم بعد از تعیین سیستم برودتی و باربرودتی برند شما برای انتخاب کمپرسور میباشد که میبایستی حتما با مشاور در این خصوص مشورت نمایید در نهایت بخاطر داشته باشید سیستم سردخانه میبایستی بیش از ۲۰ سال بی وقفه فعال بوده و شبانه روزی فرایند سرمایشی داشته باشد پس در انتخاب بهترین برند ها و بالاترین کیفیت های ساخت به هیچ وجه کوتاهی ننمایید
در کشور در حال حاضر بهترین اواپراتور و کندانسور ساخته می شود جهت کمک به تولیدات داخلی حتی المقدور از این تولیدات استفاده نمایید که شامل خدمات پس از فروش و گارانتی می باشند بهره مند گردید.
تاسیسات الکتریکی و تابلو برق
تابلو برق سردخانه باید مطابق با استانداردهای ایمنی و با استفاده از برندهای معتبر طراحی شود. سیستمهای کنترلی دیجیتال، قابلیت مانیتورینگ دما، هشدار خطا، و اتوماسیون قطع و وصل تجهیزات را دارند. اجرای این بخش باید تحت نظارت مهندس برق انجام گیرد.
درب سردخانه
یکی دیگر از مراحل ساخت سردخانه، انتخاب سیستم درب مناسب است که بستگی به نوع و ظرفیت سردخانه و تعداد دفعات بارگیری و تخلیه کالا دارد. نصب صحیح این دربها باعث کاهش اتلاف انرژی و بهبود عملکرد سیستم سرمایشی میشود. دربهای سردخانه از اجزای حیاتی هستند که باید کاملاً هوابند و عایق باشند. معمولاً دربها به دو نوع تقسیم میشوند:
-
دربهای کشویی: مناسب برای سردخانههای بزرگ با تردد بالا.
-
دربهای لولایی: برای سردخانههای کوچکتر و برای کاهش هزینهها مناسب هستند.
سردخانه های زیرصفر درب مخصوص خود را دارند که حتما باید دارای المنت گرم کن دورتادور درب باشند. همچنین درب های سفارشی به هر ابعادی که مشاور شما تایید کند قابل ساخت بوده و بنا به نیاز میتوانید استفاده سفارش دهید.
الزامات اجرایی سوله سردخانه
سولههای سردخانه باید ساختار مستحکمی داشته باشند تا بتوانند فشارهای واردشده ناشی از بار برودتی، باد و شرایط جوی را تحمل کنند. از طرف دیگر، نیاز به جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل سردخانه نیز بسیار مهم است. معمولاً از تیرآهنهای گالوانیزه و ورقهای فولادی ضدزنگ برای ساختار سوله استفاده میشود.
اجرای صحیح این مرحله موجب جلوگیری از آسیبهای ساختاری و مشکلات در طول دوره بهرهبرداری خواهد شد. سوله های سردخانه باید از اوزان سبک و متوسط انتخاب گردند. نوع و مدل و طراحی آن با مشاور ساخت و بنا به شرایط مورد نیاز سردخانه ومنطقه و کاربری آن می باشد.
نمونه پیش فاکتور ساخت یک سردخانه کوچک

الزامات قانونی و مجوزهای لازم
چگونگی ساخت سردخانه به عنوان یک پروژه صنعتی، می بایستی مطابق با قوانین و مقررات دولتی صورت پذیرد. این مراحل شامل اخذ مجوزهای لازم از مراجع مختلف مانند سازمان محیط زیست، سازمان استاندارد، وزارت صنعت، معدن و تجارت و شهرداریها است. برخی از مجوزهای ضروری شامل:
-
مجوزهای زیستمحیطی برای رعایت الزامات پسماند و استفاده از مواد شیمیایی.
-
مجوزهای ایمنی و بهداشت برای اطمینان از شرایط بهداشتی داخل سردخانه.
-
مجوزهای ساختوساز از شهرداری و دیگر مراجع ناظر.
پایبندی به این مقررات از آغاز پروژه تا پایان بهرهبرداری از اهمیت بالایی برخوردار است.
ملاحظات مراحل ساخت سردخانه:
- هزینه کابل کشی تا تابلو برق سردخانه بعهده خریدار می باشد.
- درصورت کاهش یا افزایش میزان مواد مصرفی و ملزومات بواسطه درخواست خریدار و یا عدم قطعیت در میزان موارد مصرفی موارد شماره 8-9مورد قبول خریدار بوده و با تایید کارفرما در زمان انجام عملیات و در انتهای کار فاکتور اصلاحی جداگانه اعلام میگردد و درصورت مازاد کالای خریداری شده و در صورت عدم استفاده خریدار عودت داده خواهد شد.
- هزینه آهنگری خارج از نصب سردخانه بعهده خریدار میباشد و به ازای هرکیلو بدون مصالح 16000 ریال ( شاسی کشی –سایه بان– …)
- درصورت مصرف قطعه یا لوازم خاص که در پیش فاکتور پیش بینی نشده و یا قید نشده است با تایید کارفرما خریداری و فاکتور جداگانه ارایه می گردد.
- هزینه حمل کلیه تجهیزات و لوازم و موادمصرفی بعهده خریدار می باشد.
- گارانتی : بسته به سازنده می تواند سردخانه دارای گارانتی باشد یا نباشد. سردخانه دات کام سردخانه های خود را به مدت 24 ماه گارانتی می نماید.
- حضور یک نفر مسول فنی در زمان انجام عملیات پروژه از سوی خریدار الزامی است.
- خریدار محل اسکان پرسنل مجری را در محل پروژه تامین می نماید.
- کلیه کسورات قانونی بعهده خریدار می باشد.
همانطور که مشخص شد مراحل ساخت سردخانه پیچیدگی و ظرافت های خاصی دارد که نیازمند دانش فنی، تجربیات اجرایی و رعایت دقیق استانداردهای صنعتی و قانونی است. هر مرحله از ساخت باید با دقت و توجه ویژه انجام شود تا نتیجه نهایی یک سردخانه کارآمد، مقرونبهصرفه و با طول عمر بالا باشد.
سردخانه دات کام با سالها تجربه در زمینه طراحی، ساخت و مشاوره سردخانههای صنعتی، توانایی ارائه خدمات جامع و تخصصی در تمامی مراحل ساخت سردخانه را دارد. این شرکت با توجه به نیازهای مشتریان و با استفاده از بهترین تجهیزات، میتواند به شما در راهاندازی سردخانهای با کیفیت و مطابق با استانداردهای جهانی کمک کند.
تهیه و تنظیم : فرزین فرخ