بیماری های رایج گیاهی و نحوه‌ی درمان آن‌ها

كليه ي مراحل كاشت ،داشت و برداشت وانبار داري ميوه ها و سبزي ها در بدست آمدن يك محصول مرغوب و با كيفيت بهم مرتبط مي باشند. بیماری های رایج گیاهی را با عدم انبارداري محصولات مختلف با هم در يك مكان ، کنترل رطوبت و دما جداسازي ميوه های سالم و نا سالم از هم ، استفاده از مواد ضد عفوني كننده و قارچ کش از مهم ترين نکات جهت كاهش ضايعات و بهبود بهره وري در اين بخش مي باشد.

بیماری های رایج گیاهی یک واقعیت زندگی باغبانان هستند. بیاموزید که چگونه با شایع­‌ترین بیماری­‌های گیاهی مقابله کنید و چگونه از نابودی باغ خود جلوگیری کنید.

بیماری های رایج گیاهی

کپک پودری

مشکل:

کپک پودری یک پوشش غبارآلود سفید رنگ بر روی برگ­‌ها، ساقه­‌ها و گل­‌ها ایجاد می­‌کند. این بیماری که توسط قارچ ایجاد می­‌شود، تعدادی از گیاهان از جمله یاس بنفش، سیب، انگور، خیار، نخود، فلوکس، بابونه و گل رز را تحت تاثیر قرار می­‌دهد.

راه حل:‏

برای کاهش انتشار هاگ، برگ­‌های آلوده را جدا کرده و از بین ببرید. همچنین گیاهان نیاز به زهکشی خوب و گردش هوای کافی دارند. از آبیاری گیاهان به صورت پاشیدن آب بر روی آن‌ها در شب خودداری کنید. آبیاری در اواسط صبح ترجیح داده می­‌شود تا شاخ و برگ گیاهان قبل از غروب آفتاب خشک شود. قارچ کش­‌های تجاری برای کپک پودری موجود است و می­‌توانید با یک قاشق چایخوری قارچ کش محلول در آب، گیاهان را اسپری کنید. استفاده از ترکیب جوش شیرین و یک لیتر آب طبق توصیه جورج «داک» و کیتی آبراهام، نویسندگان کتاب راهنمای باغ شست سبز نیز مناسب است.

یاس بنفش، یک گیاه بسیار معطر، رایج­‌ترین قربانی بیماری سفیدک پودری است.

سفیدک کرکی

مشکل:

بیماری سفیدک کرکی توسط ارگانیسم‌های قارچ‌مانند ایجاد می‌شود و بسیاری از گیاهان زینتی و خوراکی مانند گل حنا، بنفشه، تاج الملوک، انگور، کاهو و گیاهان خانواده کلمیان مانند کلم بروکلی و گل کلم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سفیدک کرکی که اغلب در آب و هوای مرطوب رخ می­‌دهد، باعث تغییر رنگ قسمت بالایی برگ­‌ها می‌­شود، در حالی که این قارچ در انتهای برگ­‌ها کپک سفید یا خاکستری ایجاد می­‌کنند.

راه حل:

استفاده از ارقام گیاهی مقاوم به قارج در صورت موجود بودن. قارچ کش در دسترس نیست، اما اقدامات فرهنگی می­‌تواند کمک کند. شاخ و برگ­‌های آلوده یا کل گیاهان را در صورت شیوع سفیدک کرکی حذف کرده و از بین ببرید. از تراکم بیش از حد گیاهان یا آبیاری آنها در عصر خودداری کنید و سال به سال تغذیه گیاه را تغییر دهید.

لکه سیاه

نخستین بار فریز در سال 1819 در سوئد قارچ عامل بیماری‌زا Spilocaea pomi را مشخص کرد. از نظر اهمیت اقتصادی می‌توان گفت که لکه سیاه یکی از پر خسارت‌ترین نمونه از بیماری های رایج گیاهی در تمام نقاط جهان است و بطور کلی خسارت آن در طی دوره رویش بیش از خسارت مربوط به سایر بیماری‌های گیاهی می‌باشد. این خسارت شامل نقصان مقدار محصول ، کاهش کیفیت و کمیت آن و افزایش هزینه بهره‌برداری می‌باشد. خسارت بیماری گاهی به 100% مقدار محصول می‌رسد.

این بیماری در آمریکای شمالی ، اروپا ، استرالیا، آفریقای جنوبی شیوع دارد و فقط در نواحی گرم و خشک لکه سیاه بروز نمی‌کند. در مناطقی که هوا مرطوب و سرد می‌باشد خسارت بیماری شدید است و برعکس در جاهایی که تابستان خشک داشته این بیماری شیوع ندارد و یا خسارت آن کم است. در ایران این بیماری در اکثر نقاط مخصوصا در حواشی دریای مازندران ، آذربایجان شرقی و غربی ، فارس ، خراسان ، بروجرد ، همدان ، قزوین ، خوزستان و اطراف تهران شایع می‌باشد.

علائم بیماری

این بیماری علائمی روی برگ و دمبرگ، گلبرگ، کاسبرگ، تخمدان، دمگل، شاخه‌های جوان به شرح زیر ایجاد می‌نمایند:

علائم روی برگ و دمبرگ

برگ‌های جوان و شاداب حساسیت بیشتری نسبت به این بیماری از خود نشان می‌دهند. آلودگی در برگ ابتدا به صورت لکه‌های سبز زیتونی ظاهر می‌گردد و این لکه‌ها حاشیه نامنظم داشته و بتدریج گسترش می‌یابد. لکه‌ها ابتدا شفاف و متعاقبا منظره مخملی به خود می‌گیرند و با گذشت زمان به رنگ قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تند درمی‌آیند.

لکه‌ها روی سطح فوقانی برگ واضح‌تر بوده و روی برگ‌های جوان ابتدا براق و حاشیه آنها پر مانند می‌باشد در حالی که روی برگ‌های مسن حاشیه لکه‌ها مشخص‌تر می‌باشد. با مسن شدن برگ، بافت‌های مجاور لکه ، ضخامت بیشتری پیدا می‌کند. وجود تعداد زیادی لکه باعث ریزش نابهنگام برگ می‌شود. دمبرگ‌ها نیز مبتلا شده و روی آنها لکه‌های کشیده تشکیل می‌شود.

علائم روی گلبرگ‌ها، کاسبرگ‌ها، تخمدان، دمگل

کاسبرگ‌ها و تخمدان و دمگل معمولا آلودگی نشان می‌دهند. گاهی وقوع یک لکه روی دمگل باعث خشکیدگی آن و در نتیجه ریزش میوه می‌شود. در کاسبرگ‌ها اولین علائم را به صورت لکه‌های سیاه رنگ ظاهر می‌شود. میوه‌ها نیز اگر در مراحل اول رشد باشند فوق‌العاده حساس می‌باشند و معمولا اولین آلودگی‌های آن بزرگترین لکه‌های بیماری را تشکیل می‌دهد.

در زیر محل استقرار قارچ در ناحیه لکه‌ها لایه‌ای بسیار نازک از چوب پنبه تشکیل می‌شود و بعضی مواقع ترک‌هایی در منطقه چوب پنبه‌ای شده به چشم می‌خورد که عوامل ساپروفیت از این برگ‌ها وارد میوه می‌گردند. اگر حمله به میوه در مراحلی که میوه بزرگ است انجام گیرد لکه سطحی بوده و مشهود نمی‌باشد ولی به هنگام نگاهداری در انبار بزرگ شده و به صورت لکه‌های سیاه رنگ درمی‌آیند.

علائم روی شاخه‌های جوان

این علائم در درختان سیب کمتر ولی در مورد گلابی بطور واضح به چشم می‌خورد. ابتلا و فساد شاخه‌های جوان تقریبا مشابه برگ‌ها می‌باشد و روی شاخه‌های جوان پوستول‌هایی تشکیل می‌گردد که مخرب و گرد و یا بیضی شکل می‌باشند. اگر فصل پاییز ملایم و مرطوب باشد پوستول‌ها باز می‌شوند و در شانکرهای کوچکی ایجاد می‌گردد. البته مشاهده شدن این حالت بستگی به واریته‌ها و سایر شرایط مانند شرایط اقلیمی و آب و هوایی و غیره دارد.

مشکل:

لکه سیاه یک بیماری قارچی است که معمولاً روی گل رز و همچنین روی گل‌ها و میوه‌های دیگر یافت می‌شود. این بیماری، گیاهان را به طور کامل نمی­‌کشد، اما آن‌ها را ضعیف کرده و آن‌ها را مستعد مشکلات دیگر می­‌کند. در هوای خنک و مرطوب، لکه­‌های کوچک سیاه روی شاخ و برگ ظاهر می‌­شود که شروع به زرد شدن کرده و در نهایت می­‌ریزد.

راه حل:

قارچ در آوند و برگ­‌های بیمار زمستان گذرانی می­‌کند، بنابراین هر دو را قبل از زمستان حذف کنید. با مالچ پاشی در زیر گیاهان، قرار دادن گل رز در جایی که آفتاب صبح به سرعت شبنم را تبخیر می­‌کند و آبیاری در محل ریشه­‌ها به جای خیس کردن شاخ و برگ، شاخ و برگ را تمیز و خشک نگه دارید. کاشت انواع گل رز مقاوم به لکه سیاه را در نظر بگیرید. همچنین می‌­توان گیاهان را با قارچ کش برای جلوگیری از ایجاد لکه­‌های سیاه اسپری کرد.

انتخاب واریته مقاوم

واریته بل‌دوبوس‌کاپ (Belledeboskoop) دارای کلون‌های مقاوم می‌باشد و از بین سیب‌های ایرانی واریته میخوش اردبیل که درختی پر شاخ و برگ و دارای میوه‌های متوسط و کوچک است از خود مقاومت نشان می‌دهد و سیب‌های شمیرانی حساسیت کمتری به بیماری دارند. از بین سیب‌های آذربایجان آق پاییزی و دریانی آلما مقاومت دارند ولی نوع قره یا زباخ حساس است. از این واریته‌های خارجی گلدون‌ورد حساسیت بیشتری به بیماری دارند.

از بین بردن اشکال زمستان گذرانی

انهدام برگ‌های آلوده و جمع‌آوری و سوزاندن آنها از تشکیل پسودوتیوم و در نتیجه آلودگی اول فصل ممانعت به عمل می‌آورد و نیز سمپاشی درختان در پاییز از تشکیل آنها جلوگیری می‌نماید. ضمنا شاخه‌های مریض را باید قطع نموده و آنها را سوزانید.

در کنار بیماری های رایج گیاهی، آفات نیز می­‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند.

ویروس موزاییک

مشکل: تعدادی ویروس موزاییک وجود دارد، اما باغبانان به احتمال زیاد با دو مورد مواجه می‌­شوند: ویروس موزاییک گوجه فرنگی و ویروس موزاییک تنباکو. ویروس موزاییک گوجه فرنگی،گیاهان گوجه فرنگی، فلفل، سیب زمینی، سیب، گلابی و گیلاس را آلوده می­‌کند. ویروس موزاییک تنباکو، گیاهان گوجه فرنگی، فلفل، خیار، کاهو، چغندر، گل اطلسی و البته تنباکو را آلوده می­‌کند.

ویروس موزاییک باعث ایجاد برگ­‌های زرد و سبز خالدار می‌­شود که گاهی اوقات پیچ خورده و منحرف می­‌شوند. برخی از گیاهان زردی، توقف رشد، میوه­‌های ناقص و کاهش عملکرد را نشان می­‌دهند. ویروس موزاییک در هوای گرم شایع­‌تر است.

ویروس موزائیک تنباکو:

(TMV), انگلیسی: Tobacco mosaic virus یک ویروس RNA منفرد مثبت در جنس توباموویروس است که طیف گسترده‌ای از گیاهان، به‌ویژه تنباکو و دیگر اعضای خانوادهٔ بادنجانیان را آلوده می‌کند. این عفونت باعث ایجاد الگوهای مشخصه مانند ایجاد موزائیک شبیه به موزائیک و تغییر رنگ در برگ‌ها می‌شود. TMV نخستین ویروسی بود که کشف شد. اگرچه از اواخر سدهٔ نوزدهم مشخص شده بود که یک بیماری عفونی غیر باکتریایی به محصولات تنباکو آسیب می‌رساند، اما تا سال ۱۹۳۰ این عامل عفونی به عنوان ویروس تعیین نشد. ویروس موزائیک تنباکو نخستین پاتوژن شناخته شده‌ی ویروسی است.

شرایط گسترش بیماری:

از جمله عوامل ایجاد بیماری های رایج گیاهی ویروس موزاییک که دارای دامنه میزبانی وسیعی از جمله بسیاری از گیاهان زراعی و علف‌های هرز می‌باشد. این ویروس از طریق ماشین آلات و کارگران از گیاهان آلوده به بیماری به گیاهان سالم انتقال می‌یابد. همچنین بقایای گیاهی آلوده از محصول قبلی می‌تواند سبب ایجاد بیماری در گیاه گوجه جدید شود. حشرات نیز می‌توانند سبب انتقال بیماری شوند. بذرهای گوجه فرنگی می‌تواند ویروس را منتقل کند.

راه حل:

هیچ کنترل شیمیایی وجود ندارد، اما انواع مقاوم وجود دارد. ویروس می‌­تواند برای مدتی در خاک خشک زندگی کند. گیاهان، ریشه و همه‌ی بخش­‌های آلوده را حذف و از بین ببرید و به مدت دو سال از کاشت گیاهان حساس در همان منطقه خودداری کنید. از آنجایی که تنباکو یک ناقل است، سیگاری­‌ها باید قبل از دست زدن به گیاهان دست‌­های خود را کاملا بشویند.

چنانچه ویروس TMV/TOMV مزرعه‌ای را آلوده کند دفع آن بسیار مشکل خواهد بود. بنابراین وجود این ویروس در بقایای گیاهی و نیز در سیگار امری عادی بوده و احتمالا کشاورزان سیگاری خصوصا در هنگام نشاکاری، گوجه فرنگی و بادنجان و فلفل می‌توانند آن را به بوته‌های سالم منتقل نموده و به پراکنش گسترده بیماری TMV تاثیر بگذارند.

لذا تهیه بذر اصلاح شده و ثبت شده و دارای مجوز کنترل گواهی بذر که تحت نظارت موسسه کنترل و گواهی بذر کشور انجام شده این موضوع به حداقل تقلیل پیدا می‌کند.

• اجتناب از کاشت گوجه فرنگی در زمین هایی که محصول قبلی به بیماری موزاییک آلوده بوده است
• رعایت بهداشت کارگران و تجهیزات
• کشت مستقیم می تواند باعث کاهش گسترش ویروس شود.

بیماری بوته میری

علائم بیمارى بوته میری

علائم بیمارى بسته به سن گیاه فرق مى‌کند. اگر بذر گیاه حساسى، در زمین آلوده به پى تیوم، ریزوکتونیا و غیره کاشته شود جوانه نزده، مى‌پوسد، یا اینکه جوانه زده، گیاهچه آن قبل از خروج از خاك مورد حمله قرار مى‌گیرد و از بین مى‌رود. گیاهچه به علت اینکه بافت استحکامى آن هنوز کامل نشده است بسیار حساس و مناسب براى نفوذ قارچ مى‌باشد. بنابراین سبز نشدن بذرهاى کاشته شده، یکى از علائم آلودگى به بیمارى بوته میری مى‌باشد که به این مرحله از بیمارى Pre-emergence damping off مى‌گویند.

مرگ گیاهچه ممکن است پس از خروج از خاك صورت گیرد. در این صورت محل طوقه و ریشه پوسیده و بسیار نازك مى‌شود، به طورى که قسمت نازك شده تحمل وزن اندام هوایى گیاهچه را نخواهد داشت و در نتیجه به زمین افتاده، مى‌پوسد. این مرحله از بیمارى را post-emergence damping off مى‌گویند. در گیاهان مسن‌تر علائم بیمارى بوته میری به صورت لکه‌هایى در روى ساقه ظاهر مى‌گردند.

این لکه‌ها ممکن است به هم متصل شده، دور تا دور ساقه را بگیرند و سبب مرگ گیاه شوند، ولى غالباً در این گونه گیاهان ریشه‌هاى فرعى مورد حمله قرار مى‌گیرند و علائم پژمردگى، کوتولگى و یا مرگ در قسمت‌هاى هوایى از خود نشان مى‌دهند. در سال اول کاشت حمله این قارچ کم است، ولی در سال‌های بعد خسارت آن زیاد می‌شود. گاهی اوقات عوامل ساپروفیت به گیاهچه آلوده حمله نموده و باعث پوسیدگی بیشتر می‌شوند.

میوه بسیارى از گیاهان نظیر خیار، کلم، سیب زمینى، در موقع حمل یا در انبار مورد حمله قارچ پى تیوم قرار می‌گیرند. سطح خارجى چنین میوه ‌هایى از میسیلیوم قارچ پوشانده شده، سطح داخلى آن‌ها آبکى مى‌شوند. معمولاً در اواخر فصل رشد در شرایط نا مساعد قارچ براى بقاء خود گامت نر به نام آنتریدى و گامت ماده به نام اگن تولید مى‌کند و از آمیزش دو گامت نر و ماده سلول تخم به نام ااسپور به وجود مى‌آید. سیکل بیمارى پس از زمستانگذرانى قارچ به شکل فوق تکرار می‌شود.

عامل بیمارى مرگ گیاهچه یا همان بوته میری، قارچ‌هاى پیتیوم، فیتوفتورا و بعضى از قارچ‌هاى خاکزى دیگر مانند فیوزاریوم، اسکلرو تیوم و ریزو کتونیا مى‌باشند، ولى غالباً گونه‌هاى قارچ پیتیوم عامل مرگ گیاهچه هستند که یکى از معروف‌ترین گونه‌هاى آن pythium debaryanum مى‌باشد.

مشکل:

بیماری بوته میری که توسط چندین قارچ منتقل شده از خاک ایجاد می‌­شود، در شرایط مرطوب و رطوبت بالای خاک، بیشترین مشکل را ایجاد م­ی‌کند. نهال­‌ها را آلوده کرده و باعث ریزش و پوسیدگی آن‌ها می‌­شود. اغلب در گلخانه­‌ها یافت می­‌شود، اما می‌­تواند در فضای باز نیز رخ دهد.

راه حل:

هیچ درمانی وجود ندارد، اما می­‌توانید با اقدامات فرهنگی خوب از آن پیشگیری کنید. از گلدان­‌های جدید، بسته‌های سلولی یا سینی­‌ها یا آن‌هایی که با محلول سفید کننده 10 درصد ضد عفونی شده‌­اند استفاده کنید. با مخلوط خاک گلدان تازه، کیسه‌­ای و بدون خاک پر کنید، از ازدحام نهال­‌ها خودداری کنید و تهویه مناسب را فراهم کنید.

بیماری بوته میری معمولاً گیاهان تازه کاشته شده را تحت تأثیر قرار می­‌دهد. نکات موفقیت آمیز برای کاشت بذر در داخل خانه را بیاموزید.

پژمردگی فوزاریومی

پژمردگی فوزاریوم یکه توسط قارچ‌­های خاکزی ایجاد می‌­شود، گیاهان زینتی و خوراکی از جمله قرنفل، لوبیا، گوجه فرنگی، نخود و مارچوبه را تحت تاثیر قرار می‌­دهد. این بیماری باعث پژمرده شدن برگ­‌ها و توقف رشد گیاهان و همچنین پوسیدگی ریشه و گاهی سیاه شدن ساقه می­‌شود. قارچ عامل این بیماری، به ویژه در دمای گرم تابستان فعال است.

راه حل:

هیچ کنترل شیمیایی برای باغبان خانگی وجود ندارد، اما ارقام مقاوم به بیماری پژمردگی فوزاریومی وجود دارد. اگر پژمردگی فوزاریومی در جایی از باغ ظاهر شد، گیاهان آلوده را حذف کرده و از بین ببرید و تا پنج سال همان گونه را در آن منطقه نکارید.

پژمردگی ورتیسیلیومی

مشکل: ورتیسیلیوم یک بیماری قارچی است که صدها گونه از درختان، درختچه­ ها، گیاهان، خوراکی­ ها و گیاهان زینتی را تحت تاثیر قرار می­ دهد. عوامل بیماری­ زا که می ­توانند سال­ ها در خاک زندگی کنند، از طریق ریشه به گیاه راه پیدا می­ کنند و در نهایت سیستم آوندی گیاه میزبان را مسدود می­ کنند و باعث می ­شوند که شاخه ­ها به طور ناگهانی پژمرده شوند و شاخ و برگ ­ها زرد شده و زودتر از موعد بریزند. همچنین می ­تواند منجر به توقف رشد شود.

علائم پژمردگی ورتیسیلیوم

این علائم بسته به نوع گیاه متفاوت هستند.

در درختان، علائم می‌توانند در هر زمان ظاهر شوند اما اغلب در هوای گرم و خشک شروع می‌شوند. ممکن است حاشیه برگ‌ها قهوه‌ای شود و به نظر می‌رسد سوخته‌اند. برگ‌ها کوچک‌تر از حد معمول هستند. برگ‌ها ممکن است روی بعضی از شاخه‌های بزرگ درروی تاج یا در کل اطراف درخت پژمرده شوند. سرانجام آن شاخه‌ها می‌میرند. درخت بیش‌ازحد معمول بذر تولید می‌کند.

اگر پوست شاخه‌های دارای برگ‌های پژمرده را بخراشید، متوجه تغییر رنگ راه‌راه چوب زیرین خواهید شد. رنگ آن متفاوت است، از سبز تا سیاه در افراها گرفته تا قهوه‌ای تا سیاه در اقاقیا و سایر درختان. علائم همیشه ثابت نیستند. یک درخت مبتلابه این بیماری ممکن است یک سال علائم خود را نشان دهد و سپس تا زمانی که علائم سال‌ها بعد مجدداً شروع شوند، خوب به نظر برسد؛ درحالی‌که درخت دیگری ممکن است اندکی بعد از ظهور علائم از بین برود.

راه حل:

هیچ قارچ کشی وجود ندارد که گیاه را به‌محض آلوده شدن به ورتیسیلیوم معالجه کند، اما برای پیشگیری از آن می‌توانید چندین کار انجام دهید. قارچ کش ها موثر نیستند اما اقدامات بهداشتی خوب ممکن است کمک کند. گیاهان یکساله، چند ساله و خوراکی آلوده را حذف و از بین ببرید. شاخه­ های بیمار درختان و درختچه ­ها را هرس کنید. (وقتی این کار را انجام می ­دهید، متوجه یک رگه یا لکه ­ی سبز رنگ در چوب خواهید شد.) استریل کردن ابزارهای برش با محلول سفید کننده­ ی 10 درصدی بین برش ­ها نیز مؤثر است.

برای توت‌فرنگی‌ها، ارقام مقاوم در برابر بیماری را انتخاب کنید. با ارزیابی درست، کشت تناوبی را انجام دهید و ارقام حساس توت‌فرنگی را در همان خاکی که در پنج سال گذشته سایر محصولات حساس یا گل‌های چندساله کاشته‌ بودید، نکارید.

خاک باغچه شما باید غنی از مواد مغذی، سست و خوب زهکشی شده باشد. زهکشی ضعیف می‌تواند به‌اندازه بی‌آبی، ریشه‌ها را دچار تنش کند و گیاهان شمارا در برابر قارچ‌ها آسیب‌پذیر کند. کودهایی که ازت بالایی دارند استفاده نکنید اما از کود متعادل یا کودهایی که درصد فسفر بیشتری دارند استفاده کنید.

اطراف سبزی‌های خود را مالچ کنید، این کار باعث کاهش علف‌های هرز می‌شود و خطر صدمه به ریشه‌ها را هنگام شخم زدن خاک به حداقل می‌رساند. از مالچ چوب سخت درخت آلوده استفاده نکنید.

بلافاصله گیاهانی را که در اثر پژمردگی ورتیسیلیوم از بین رفته‌اند بکنید و ریشه‌های آن را نیز از بین ببرید. گیاهان آلوده باید در سطل آشغال انداخته شوند. درختان هم باید یک فرد حرفه‌ای، مانند سرویس انتقال درخت، از بین بروند.

کپک دوده ای

کپک دوده ­ای به قارچ­ هایی اطلاق می­ شود که روی رسوبات چسبنده به نام عسلک که توسط حشرات مکنده روی گیاه باقی می­ ماند، رشد می­ کنند. وجود این کپک­ ها روی برگ ­ها نه تنها ناخوشایند نیست؛ بلکه مانع فتوسنتز می ­شود و رشد گیاه را متوقف می کند. برگ­ های پوشیده شده با کپک دوده­ ای نیز زودتر می ­ریزند.

بیماری کپک دوده ‏ای که گاهی کپک فوماژین نیز خوانده می‏ شود به برگ، میوه و سرشاخه‏ های درختان مرکبات حمله می‏ کند. روی برگ ابتدا لکه ‏هایی تیره پدیدار شده و به زودی تمام سطح برگ با لایه ه‏ای سیاه رنگ پوشیده می ‏شود که در سطح رویی برگ ضخیم ‏تر از سطح زیرین آن است. این لایه سیاه رنگ با مالش انگشت پاک می ‏شود. برگ‏ های به شدت آلوده به تدریج زرد شده و می‏ ریزند. این بیماری معمولاً پس از فعالیت حشرات ترشح‏ کننده عسلک مانند شته ‏ها و شپشک‏ ها بروز می ‏یابد.

راه حل:

برای مقابله با کپک دوده ­ای باید با حشرات مکنده ­ی گیاهی که عسلک تولید می­ کنند مانند شته­ ها، برگ خوارها و شپشک­ های آرد آلود مقابله کنید. آنها را با صابون حشره کش یا روغن چریش اسپری کنید. مورچه‌ها برای تغذیه کردن جذب عسلک می‌شوند، بنابراین از حشرات مکنده گیاهی در برابر حشرات شکارچی محافظت می‌کنند که در غیر این صورت روی جمعیت آفت‌ها محافظت می‌کنند. مورچه ها را به دام بیندازید یا با گیاهان چوبی، ترکیب چسبناکی مانند Tanglefoot را در اطراف ساقه ­ها رنگ کنید.

سمپاشی بر علیه حشرات تولید کننده عسلک در دو یا سه نوبت: 1) اسفند؛ 2) هنگامی که میوه‏ ها به اندازه فندق شدند؛ و 3) شهریور با استفاده از سموم توصیه شده

برای کنترل شپشک می توان از سموم زیر استفاده کرد :

سموم اتیون، کونفیدور (همراه با آبیاری )، بیسکایا، دی متوات، دورسبان

برای کنترل شته نیز از سموم زیر می توان استفاده کرد:

سموم استامی پراید، کنفیدور، پریمور، آکتارا، دیازینون، دی متوات، مونتو، کلوتیانیدین و سیوانتوپ

قارچ برفی

کپک برفی قارچی است که در شرایط سرد و مرطوب موجود در زیر برف رشد می­ کند. به چمن های فوقانی خاک حمله می ­کند. پس از ذوب شدن برف، علائم قابل مشاهده است: مناطق برنزه روشن علف ­های مات شده ناشی از رشته ­های کپک.

عفونت‌های قارچی سفید می‌توانند روی اکثر گیاهان تاثیر بگذارند. اگرچه بعضی از انواع درختان، گیاهان و گل‌ها هستند که بیشتر در معرض این سفیدک‌های پودری قرار می‌گیرند. معمولا این قارچ‌ها در محیط گرم و مرطوب بیشتر رشد می‌کنند. به همین دلیل این سفیدک‌ها در فصل تابستان در هوای گرم و مرطوب بیشتر ظاهر می‌شوند.

گیاهان خانگی که مستعد این سفیدک‌ها هستند، شامل بنفشه آفریقایی، گیاه بگونیا، گیاه پاپیتال، کالانکوئه، گیاه یشم و سرخ برگه می‌باشند.

گیاهان بیرون از منزل که مستعد این عفونت‌های قارچی سفید رنگ هستند، شامل گیاه لیلاک، درخت سیب، رز، بوته توت فرنگی، آهار، بلوط و گل ادریسی هستند.

راه‌حل:

علف‌های مات‌شده را با چنگال جمع کنید تا کپک تفکیک شود و امکان رشد جدید چمن فراهم شود. در پاییز، آخرین برش سال را کوتاه‌تر کنید تا از افتادن تیغه‌های چمن بلند و ایجاد تشک جلوگیری کنید.

زنگ

سه نوع بیماری زنگ به نام های زنگ ساقه ، زنگ برگ و زنگ خطی روی گندم به وقوع می‌پیوندد. جوش ها و لکه‌هایی که خشک و پودری است به رنگهای زرد ، قرمز و سیاه بوده و اندازه آنها روی ارقام مختلف ، در درجات حرارتی ، رطوبتی و نژادی متفاوت می‌باشد. تمام اندام هوایی گیاه علایم بیماری را نشان داده و در بهار و تابستان مشخص‌تر است. زنگ ها خسارت های فراوانی را به گیاه گندم وارد می‌کنند. مثلا در آمریکای شمالی محصول سالیانه را به میزان یک میلیون تن کاهش می‌دهند.

اپیدمی زنگ قبل از گل یا در آن موقع اتفاق می‌افتد و آلودگی خوشه زیان فراوانی به بار می‌آورد. زیان زنگها علاوه بر کاهش محصول ، ارزش علوفه را نیز تقلیل داده و گیاه را نسبت به شرایط نامساعد زمستان و ابتلا به سایر بیماری ها آسیب‌پذیر می‌سازد. از قدرت رشد گیاه و ریشه‌زایی آن می‌کاهد و گاهی می‌تواند برای دام ها نیز سمی باشد. از نظر فیلوژنی (تکاملی) اولین زنگ ها ، مربوط به دوره کربونیفر ، در حدود 250 میلیون سال قبل است.

زنگ، یکی دیگر از بیماری­ های قارچی، به راحتی قابل تشخیص است، زیرا لکه­ های زنگ زده روی برگ­ ها و گاهی اوقات ساقه­ ها ایجاد می ­کند. لکه ­ها در نهایت از رنگ نارنجی مایل به قرمز به سیاه تبدیل می ­شوند. انواع مختلفی از زنگ وجود دارد که می­ تواند به گیاهانی مانند گل ختمی، گل رز، زنجبیل و گوجه فرنگی حمله کند.

راه حل:

قارچ کش­ ها در دسترس هستند. از نظر فرهنگی، جمع آوری و از بین بردن گیاهان آلوده برای جلوگیری از زمستان گذرانی قارچ، عمل خوبی است.

زنگ برگ در دمای بین 15 و 22 درجه سانتیگراد وقتی که رطوبت به حد کافی باشد به سرعت توسعه می‌یابد. این قارچ گاهی همراه با قارچ مولد عامل لکه برگی و لکه گلوم به حالت همکاری ، خسارت فراوانی می‌زنند. در آمریکا با ضدعفونی کردن بذر با بنومیل ، بوتریزو ، فناریمول و تریادیمفون زنگ قهوه‌ای را کنترل کرده‌اند.